روابط عمومی ها نگهبانان اخلاقی سازمان ها در جامعه

دکتر خاکی سخنران یکصد و شصت و دومین گردهمایی انجمن روابط عمومی گفت: روابط عمومی ها ، نگهبانان نظام اخلاقی سازمانها در جامعه هستند.

به گزارش کاوشگران روابط عمومی، دکتر غلامرضا خاکی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و مشاور در زمینه های بهره وری و مدیریت منابع انسانی در آستانه عید غدیر خم ، سخنران یکصد و شصت و دومین گردهمایی انجمن روابط عمومی ایران بود .

در این جلسه که با موضوع جوانمردی سازمانی در محل سالن شهید عباسپور شرکت مدیریت منابع آب برگزار شد ، دکتر غلامرضا خاکی نویسنده کتاب "مدیریت اخلاق حرفه ای در سازمان به شیوه جوانمردان" ضمن بیان علت انتخاب موضوع سخنرانی بعنوان نیاز جامعه امروز و مناسبت آن با روز عید غدیر خم و حضرت علی (ع) بعنوان الگوی جوانمردی به تعریف شکل کهن واژه جوانمردی در ادبیات فارسی پرداخت و اظهار داشت : کلمه جوانمردی  یا جوامردی از ترکیب جوان به معنای نیک و خوب و مرد به معنای آدم پخته که در زبان فارسی و انگلیسی به مفهوم انسان و ترکیب واژه جوانمردی صفتی برای یک انسان نیک است و با سن و جنس ارتباطی ندارد .

ایشان در ادامه ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون علم مدیریت در گذار تاریخ و فرآیند شکل گیری مکاتب مختلف فلسفی و چگونگی مطرح شدن بحث جوانمردی در ادبیات علمی مدیریت به جمله مشهور دکارت پدر اندیشه نوین فلسفی در جهان اشاره کرد و اظهار داشت : یکی از نکته هایی که بعدها در علم مدیریت بشدت مورد استفاده قرار گرفت جمله مشهور این فیلسوف فرانسوی بود ، "فکر می کنم پس هستم" یا "تجزیه کن تا بتوانی حلش کنی"  و این آغاز تفکر تحلیلی در جهان غرب بود و ما در این مقطع از جریان اندیشه در جهان فاصله پیدا کردیم.

دکتر خاکی در بخش دیگری از سخنان خود در باره دیدگاه های کانت گفت : کانت آغازگر عصر روشنگری است و اندیشه های او زیر بنای اخلاق حرفه ای در مدیریت است . جمله مشهور او "جرأت اندیشیدن داشته باش " یا "در اندیشیدن دلیر باش" به تعبیری انسان را دعوت کرد تا بدون کمک از آموزه های وحیانی به عقل خود تکیه کند.

دکتر خاکی همچنین ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص فلسفه پراگماتیسمی یا فلسفه اصالت عمل که علم مدیریت مولود این فلسفه است و توسط ویلیام جیمز در امریکا پایه گذاری شده است افزود : در سال 1911 میلادی در امریکا ، مدیریت بعنوان یک علم به مجموعه دانش بشری اضافه شد و برای اولین بار یک مهندس مکانیک به نام تیلور درحوزه مدیریت ، تحقیقاتی علمی انجام داد و اصول مدیریت را مطرح نمود. منتهی تیلور به عنوان بنیانگذار علم مدیریت ، به اخلاق ، فرهنگ و رفتار در علم مدیریت اعتقادی نداشت . او نگاهی کاملاً مکانیکی به انسان داشت و معتقد بود سازمان یک ماشین است و بهترین کارمند یک ماشین واره است.

وی افزود : در سال 1960 در جهان غرب ، اندیشه پست مدرنیسم با ظهور هیپی ها در امریکا اعلام شد و سپس در سال 1970مدیریت اقتضایی (contingency ) مطرح گردید که اعتقاد داشتند باید در مدیریت به فرهنگ و بحث اخلاق بعنوان یکی از اجزای آن توجه نمود و آنچه که امروز بعنوان توجه علم مدیریت به بحث اخلاق است ، اخلاق مورد توجه ادیان نیست بلکه این اخلاق نقش کاتالیزوری دارد که رابطه بین مشتریان ، ارباب رجوع و سازمان را مبتنی بر یک اعتماد متقابل نماید تا به تحقق اهداف بیانجامد . بنابراین اخلاق در علم مدیریت ابزاری برای موفقیت است و اگر مدیریت را بعنوان یک علم تلقی کنیم یک رسالت بیشتر ندارد و آن اینست که چگونه تحول ایجاد نماییم تا موثر واقع شود که روابط عمومی ها باید در این حوزه فعالیت نمایند. به عبارت دیگر در سازمانها روابط عمومی می بایست بصورت مستمر روند تحولات متغیرهای برون سازمانی (شرکتهای طرف قرارداد ، روند بازار ، مقررات و دستورالعمل ها ، رقبا و ...) و همچنین تحولات درون سازمانی (کارمندان ، سیستم ها ، استراتژی ها ، ارزشها و ...) را تجزیه و تحلیل و نتیجه را جهت برنامه ریزی و تصمیم گیری به مدیران ارشد گزارش دهد و در اینجا موضوع احتمال بروز شرایط بحرانی و بحث اخلاق مطرح می گردد که در این شرایط روابط عمومی ها باید هشیار باشند و به موقع آلارمها و زنگ خطر را به صدا درآورند .

دکتر خاکی در ادامه اظهار داشت : زمانی که ارزش ها ، اهداف و مقبولیت به خطر بیفتد موضوع اخلاق و نظریه O.B.C  یا رفتار شهروندی سازمانی مطرح می شود. در نظریه O.B.C  یا "رفتار شهروندی سازمانی" که توسط باتمان و ارگان مطرح شده است ، رفتار شهروندی آن دسته از رفتارهایی است که در شرح شغل کارکنان نیامده و نمی توانیم کارکنان را به خاطر انجام ندادن آنها مجازات کنیم و این موضوع  فراتر از تکلیف رسمی است . حال ببینیم جوانمردی در علم مدیریت چگونه معنا شده است ؟ در علم مدیریت جوانمردی به معنای شکیبایی در موقعیت های نامطلوب و نامساعد ، بدون اعتراض و نارضایتی و گلایه است.

وی همچنین در خصوص وظایف روابط عمومی ها به آیین نامه سال 1965 آتن در حوزه اخلاق اشاره نمود و ضمن برشمردن 9 وظیفه مندرج در آن آیین نامه ( فراهم آوردن الگو و کانالهای ارتباطی از طریق ترویج آزادانه اطلاعات ، فراهم ساختن شرایط اخلاقی و فرهنگی برای به کمال رسیدن انسانها ، توجه به ارزش انسان و حمایت از آن ، نظارت دائمی بر خود به نحو احسن و به منظور جلب اعتماد آنها ، به انجام رساندن وظایف با صداقت و ...) گفت : این وظایف برای روابط عمومی ها در نظر گرفته شده است و محتوای اخلاقی دارد . به عبارت دیگر روابط عمومی ها ، نگهبانان نظام اخلاقی سازمانها در جامعه هستند.

سخنران انجمن در ادامه به تعریف رفتارهای جوانمردانه در دو بعد درون سازمانی و برون سازمانی و همچنین شاخص های آن پرداخت و در پایان با عنایت به رفتار جوانمردی در تاریخ و متون کهن ایران ، بر بازگشت جامعه ایرانی فارغ از اعتقادات ایدئولوژیک به اصول جوانمردی که مایه افتخار هر ایرانی است ، تأکید کرد .

تنظیم: هومن بهلولی